De zonkracht is een maat voor de hoeveelheid UV-straling. In Nederland varieert de waarde tussen 0 en 7. Hoe hoger de zon staat, hoe sterker de zonkracht is. In de zomer, als de zon hoog staat, is de zonkracht het sterkst, vooral tussen twaalf en drie uur 's middags: kracht 6-7. In de winter, als de zon laag staat, is de kracht vaak minder dan 1. Hoe dichterbij de evenaar, hoe sterker de UV-straling en hoe kleiner de seizoensverschillen.
De zonkracht (UV-index) moet ≥ 3 zijn om vitamine D3 in de huid te kunnen maken. Alleen bij een UV-index ≥ 3, als je eigen schaduw korter is dan je lengte, staat de zon hoog genoeg (Figuur 1). In Nederland is de zon in maart tot november, tussen twaalf en drie uur krachtig genoeg om vitamine D3 in de huid te produceren. In de vitamine-D-winter (de wintertijd) staat de zon daarvoor te laag.
Figuur 1
Bij een UV-index > 3 is je schaduw korter dan je lengte en is de
zon krachtig genoeg voor de aanmaak van vitamine D3 in de huid
Bron:
Reinhold Vieth
Ga voor de actuele UV-index naar Actuele zonkracht en voor het dagverloop van de zonkracht naar Gisteren en eergisteren.
In midwinter is de zonkracht in Nederland kleiner dan 0,5, zie Seizoensvariatie en ga voor animaties van de zonkracht naar Afgelopen jaren.
Wist u dat:
- Achter glas, bijvoorbeeld in de auto, kan de zon géén vitamine D3 in je huid maken.
- In de schaduw onder een boom kan er wel vitamine D3 in de huid worden gemaakt, alleen duurt het dan wel tweemaal zo lang.
- Een mens met een vitamine D gebrek sneller verbrandt.
Verstandig zonnen
KWF Kankerbestrijding heeft aanbevelingen verstandig zonnen meegenomen in haar adviezen ter preventie van kanker. Zonnestraling heeft enerzijds een postief effect op dikkedarmkanker en anderzijds een negatief effect op huidkanker, derhalve adviseert KWF Kankerbestrijding het volgende:
- Verbranding van de huid dient te allen tijde vermeden te worden vanwege het risico op huidkanker. Langdurig zonnebaden wordt afgeraden. Het gebruik van antizonnebrandmiddelen wordt sterk aanbevolen.
- Geregelde matige blootstelling aan zonnestraling is gewenst om in de vitamine D-behoefte te voorzien. Naar schatting is een dagelijkse blootstelling in de zomer gedurende 15 tot 30 minuten van hoofd, handen en onderarmen rond het middaguur (als de zon het hoogst staat) voor mensen met een blanke huid voldoende om de benodigde hoeveelheid vitamine D aan te maken. Als meer huid wordt blootgesteld, volstaat een kortere tijd.
- Mensen met een donkere huid, ouderen en mensen die weinig buiten komen zouden gebaat zijn bij iets langere zonblootstelling, omdat zij vaak een laag vitamine D-niveau hebben. Zij kunnen het vitamine D-niveau ook op peil brengen door supplementen te nemen. De Gezondheidsraad geeft hier richtlijnen voor.
Welk vitamine D-niveau minimaal nodig is voor een gunstig effect op het kankerrisico is nog onbekend. Ook de invloed van lage winterse vitamine D-niveaus (vanwege een gebrek aan UV-straling van de laagstaande zon) is onbekend.
Zie ook:
De relatie tussen kanker, zonnestraling en vitamine D.
Rapport Signaleringscommissie Kanker (SCK) van KWF Kankerbestrijding .pdf
Een interview met dr. Frank de Gruijl over het signaleringsrapport 'De relatie tussen kanker, zonnestraling en vitamine D' (2010).
Zonkracht en Vitamine D gehalte
Er is een relatie tussen de zonkracht en het vitamine D gehalte (vitamine D-niveau) in het bloed na twee maanden. De onderstaande afbeelding geeft het seizoens-verloop van het vitamine D gehalte weer. In september werden de hoogste waarden gemeten en in februari/maart de laagste. Een van de hypotheses/veronderstellingen is dat de vitamine D-winter dip niet goed is voor onze weerstand en dus ongezond is. Na het dieptepunt duurt het wel 9 maanden eer alle enzymen weer voldoende aangemaakt zijn. Kortom het is een goed idee om met suppletie de seizoensschommeling in het vitamine D gehalte te voorkomen. Veel vitamine D wetenschapsbeoefenaren vinden een vitamine D gehalte van tenminste 75 nmol/L wenselijk.
Figuur 2
Hypovitaminosis D in Great Britain ( 50-55°N )
Bron:
Hyppönen E, Power C. Hypovitaminosis D in British adults at age 45 y: nationwide cohort study of dietary and lifestyle predictors. Am J Clin Nutr. 2007 Mar;85(3):860-8.
Voeding levert ongeveer 5% op van de dagelijks benodigde hoeveelheid vitamine D3.
Extra Vitamine D3 voor een vitamine D gehalte in het bloed van 100-150 nmol/L moet je het hele jaar extra vitamine D3 innemen. Hoeveel extra vitamine D3 je per dag nodig hebt blijkt zeer individueel.
Vitamine D gehalte laat in augustus bloed afnemen, dan is het vitamine D gehalte van nature het hoogst. In half februari is de waarde van nature het laagst en in Nederland ~ 47% lager dan in augustus. Zorg dat je, zonodig, de dosis extra vitamine D3 in augustus aanpast om de winter-D-dip te voorkomen. Het is van belang dat het vitamine D gehalte het gehele jaar tenminste 75 nmol/L is.
Het duurt drie tot vier maanden voordat de vitamine-D-waarde een stabiele piekwaarde bereikt, die bij de dosis extra vitamine D past. Daarnaast duurt het wel 9 maanden eer alle hormonen en enzymen zich daaraan hebben aangepast. Kortom voor een stabiele waarde van tenminste 75 nmol/L moet de inname van vitamine D3 liefst niet onderbroken worden.
Het vitamine D gehalte wisselt niet alleen per seizoen, maar ook per individu. Het vitamine D gehalte kan je via je huisarts laten bepalen.
Doe het zelf vitamine D bloedtest Bij D-Action, een ideële non- profit organisatie ter bestrijding van ziekten veroorzaakt door vitamine D gebrek, kan je ook je vitamine D gehalte laten bepalen: Registreren, vragenlijst invullen en een vitamine D bloedtest bestellen en betalen. De toegestuurde kaartje terugsturen met daarop twee druppels bloed. De uitslag krijg je dan per e-mail toegestuurd.
FaceBook Vitamin D and MS
Page last edited: June 12, 2016
Terms of Use